Szlak Wolności
Szlak Wolności nawiązuje nie tylko do ważnych dla Jastrzębia-Zdroju rocznic czy wydarzeń historycznych, ale również do wspomnień mieszkańców miasta. Jakie punkty obejmuje?
Kopalnia Zofiówka, tam gdzie padły strzały – dawny „Manifest Lipcowy” to kopalnia, która na trwale zapisała się w historii Polski. w 1981 roku ZOMO strzelało tu do górników. Czterech zostało rannych, wszyscy przeżyli.
Pomnik Porozumienia Jastrzębskiego – „Żeby Polska była Polską”– we wrześniu 1981 roku, w pierwszą rocznicę podpisania Porozumienia Jastrzębskiego, odsłonięto, w obecności tysięcy górników, pomnik tego wydarzenia. Nosił nazwę „Trzy ogniwa” a autorem był Joachim Paruzel. Symbolizował trzy miasta, w których komunistyczna władza poszła na ustępstwa i podpisała porozumienia ze społeczeństwem (Gdańsk, Szczecin, Jastrzębie-Zdrój).
Kościół na górce – apteka, magazyn żywności i drukarni – to była wyjątkowa parafia. Pełniła rolę sakralną, ale również magazynu żywności, środków chemicznych i apteki, czy nawet potajemnej drukarni. Odbywały się w niej nie tylko msze święte, ale również tajne spotkania członków Solidarności, katechezy dla dzieci i wykłady dla ich rodziców. Niezwykły był też ksiądz prałat Bernard Czernecki, który stał na czele tej wspólnoty.
Święty Jana Nepomucena, który… blokował ruch drogowy – figura patrona jest starsza, niż samo miasto i kilkakrotnie zmieniała miejsce pobytu. Można powiedzieć, że cudem przetrwała, kiedy w czasach komunistycznych spychaczem rozjechano jej kapliczkę. Święty podpadł władzy, ponieważ… blokował ruch na głównej ulicy w mieście.
Supersam – kolejkowy luksus – otwarty w 1976 roku Supersam był najnowocześniejszym (samoobsługowym) sklepem w mieście.
Jar Południowy. Tam, gdzie można było zgubić buty – dzisiaj zielony teren pomiędzy osiedlami Gwarków i Pionierów. dzisiaj zielony teren pomiędzy osiedlami Gwarków i Pionierów.
Osiedle Gwarków – jastrzębskie eldorado. Początkowo nosiło nazwę osiedle III. Długie jedenastokondygnacyjne budynki przyjęły w swoje progi przybyszów z całej Polski. Ukształtowanie budynków w kształcie wachlarza ma swój urok i jest ciekawą, niespotykaną kompozycją architektoniczną.
Łaźnia byłej kopalni Moszczenica, czyli przemysłowe piękno. „Moszczenia” to druga po „Jastrzębiu” kopalnia wybudowana w mieście. Przy kopalni nie mogło zabraknąć łaźni, wybudowanej dla ok. 4 tys. górników. Dziś budynek otrzymał nowe życie. Jest siedzibą Instytutu Dziedzictwa i Dialogu – Łaźnia Moszczenica wraz z jej pierwszą wystawą stałą – Carbonarium.
Żelazny Szlak Rowerowy, rowerem po trasie kolejowej. W czasach, kiedy lokomotywy były oznaką postępu technicznego a tory oknem na świat, nikt nie pomyślałby, że w XXI wieku to rower będzie królował na dawnych nasypach.
Stary Targ. Ulica – poprzednik galerii handlowych. Kiedy Jastrzębie przypominało jeszcze obraz księżycowy, a mieszkańcy, aby przedrzeć się z jednego osiedla do drugiego musieli pokonywać góry błota, istniał nieformalny plac targowy. Znajdował się przy ulicy Arki Bożka, na wysokości bloków przy ulicy Śląskie
„Duet”, który się źle kojarzył. To rzeźba, która w samym środku siermiężnego socjalizmu wywołała niemałą konsternację. Miała przedstawiać górnika z partnerką w tańcu, a budziła zupełnie inne skojarzenia. Pierwotnie planowano, że „Duet”, autorstwa Stanisława Słodowego, znajdzie się przed cechownią kopalni „Moszczenica”. Koniec końców „Duet” znalazł swoje miejsce w Parku Zdrojowym.
Warto również wspomnieć o aplikacji #mojesjz, opracowanej przez Instytut Dziedzictwa i Dialogu – Łaźnia Moszczenica. To audioprzewodnik dla mieszkańców miasta i turystów spoza miasta w różnej kategorii wiekowej. Użytkownicy mogą wybrać dwa szlaki spacerowe ścieżkę uzdrowiskową i Szlak Wolności. Aplikacja dostępną w trzech językach polskim, angielskim i czeskim można pobrać w Sklepie Play lub App Store.
Projekt opracowany przez Katarzynę Barczyńską-Łukasik, która wygrała miejski konkurs na opracowanie tej ścieżki. Trasa Szlaku Wolności obejmuje 5 punktów m.in. Łaźnię byłej Kopalni Moszczenica, Osiedle Gwarków (początkowo nosiło nazwę Osiedle III), Mural zaprojektowany w 40 rocznicę Porozumienia, Kościół na Górce i Kopalnię Węgla Kamiennego Zofiówka wraz z Pomnikiem „Porozumienia Jastrzębskiego”.
